قدس آنلاین: این روزها منطقه قفقاز جنوبی شاهد تحولات بسیاری است و کشورهای منطقه درپی حضور کمرنگ روسیه در قفقاز در حال یارکشی و تغییر صف آرایی پیشین هستند. گرچه اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تازگی عنوان کرده کریدور زنگزور به نفع ایران و ترکیه و ارمنستان خواهد بود، اما تداوم رقابت با ایران و همچنین روابط نزدیک با دولت آذربایجان حاکی از استمرار رویکرد دولت ترکیه مبنی بر حذف ایران و روسیه از منطقه قفقاز است. از سوی دیگر، ارمنستان هم که متحد ایران و روسیه محسوب میشود، در سیاستهای همسایگی و منطقه‌ای خود تغییراتی داده و سعی دارد همکاریهای نظامی و روابط نزدیکی با غرب و آمریکا برقرار کند.
اجرای پروژه‌های غرب با هدف بیرون راندن ایران از قفقاز
در همین راستا، دولت مسکو به تازگی با انتقاد از رزمایش مشترک ارمنستان و آمریکا اعلام کرد:« رزمایش نظامی جدید ارمنستان با آمریکا ضربه دیگری به روابط امنیتی روسیه و ارمنستان خواهد بود و هدف از این پروژه‌ها بیرون راندن روسیه و ایران از منطقه قفقاز است. با وجود اینکه غربی‌ها برخی اهداف صلح‌دوستی و صلح‌آمیز را اعلام می‌کنند، اما هدف اصلی آنها ایجاد پلی برای اجرای پروژه‌های ژئوپلیتیکی خود است. تغییر قالب کل سیستم امنیتی ارمنستان به غرب، ابزار نفوذ اضافی علیه خود ایروان میدهد»
گرچه ارمنستان از طریق همکاری با دولتهای غربی تلاش دارد همپیمانی مطمئن در منطقه در برابر انفعال روسیه و تداوم تحرکات خصمانه آذربایجان داشته باشد، اما ایران و روسیه آنرا اقدامی خطرناک در راستای باز شدن پای دولتهای غربی در منطقه قفقاز و افزایش نفوذ آنان میدانند.
تلاش‌های آشکار کشورهای غربی برای ثبات‌زدایی از ایران
چنانکه در همین زمینه، ویکتور واسیلیف نماینده دائمی روسیه در سازمان پیمان امنیت جمعی گفته است: «وضعیت دشواری در منطقه قفقاز در حال شکل‌گیری است که در آن شاهد تلاش‌های آشکار کشورهای غربی برای ثبات‌زدایی در وضعیت آن هستیم. کشورهای غربی در تلاش برای مداخله در امور کشورهای همسایه ارمنستان هستند که این موضوع نیز برای سازمان پیمان امنیتی نگران‌کننده است. این تلاش‌ها آشکار و مشهود هستند، از جمله در ارتباط با کشور همسایه، ایران. طبعا، اگر از وضعیت ثبات‌زدایی شود، به یکی از تهدیدات امنیتی واقعی برای تمام کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی تبدیل خواهد شد».
گفتنی است روسیه به دلیل تشدید جنگ اوکراین از حضور موثر و قدرتمند خود در منطقه قفقاز کاسته است که همین موضوع از یکسو شرایط را برای تحرکات آذربایجان و اسراییل در قفقاز جنوبی و اقدامات ضد ارمنستان تقویت کرده و از سوی دیگر، موجب شده تا ارمنستان در برابر اقدامات ناامن کننده باکو به دنبال برقراری روابط با دولتهای غربی و یافتن متحد در برابر آذربایجان باشد.
ایجاد تنشهای امنیتی و سیاسی از طریق اهداف خطرناک ژئوپلیتیکی
در همین راستا، احسان موحدیان پژوهشگر مسائل حوزه قفقاز در گفت و گو با قدس درباره تنش میان ارمنستان و آذربایجان و پیامدهای ناامنی و تغییر مرزهای منطقه قفقاز برای جمهوری اسلامی ایران، تصریح کرد: بهتر است ابتدا به عملکرد دولت آذربایجان در برابر ارمنستان و زیاده خواهی‌های آن اشاره کرد. آذربایجان منطقه قره باغ را تصرف و حدود ۱۲۰ هزار نفر را آواره کرد و اقدامات ضد حقوق بشری انجام داد که دولت ارمنستان وظیفه پیگیری حقوقی دارد. عده‌ای میگفتند اگر آذربایجان منطقه قره باغ را تحت اختیار بگیرد دیگر ادعای سرزمینی نخواهد داشت و آنچه مدنظر دارد عملاً محقق خواهد شد، درنتیجه از اشغال جنوب ارمنستان دست برمیدارد و کاری به سیونیک نخواهد داشت. این درحالی است که این ادعا درست نبود و مشخص شد دولت باکو اگر قره باغ را بگیرد همچنان به دنبال سیونیک خواهد بود.
موحدیان گفت: متاسفانه اشتهای الهام علی‌اف باتوجه به حمایت ترکیه، اسراییل، غرب و ناتو از این کشور سیری‌ناپذیر است. اما مسئله اصلی اینجاست حتی اگر دولت ارمنستان از مالکیت سرزمینهای خود به اندازه یک جاده صرفنظر کند، خطر همچنان برقرار است و همین موضوع موجب کاهش نظارت و کنترل ارمنستان بر جنوب کشور و از بین رفتن تمامیت ارضی خواهد شد. زیرا در این مناطق تعداد افراد اندکی ساکن هستند و صنایع قدرتمندی ندارند، بنابراین وقتی آذربایجان جاده در اختیار داشته باشد و از آنجا عبور و مرور کند به تدریج برای تغییر بافت جمعیتی به نفع اتباع ترکیه و باکو اقدام میکند. همچنین در چنین شرایطی آذربایجان تلاش خواهد کرد در سرزمینهای جنوب ارمنستان نفوذ امنیتی داشته باشد تا عملاً وضعیت برای تجزیه و جدایی این بخشها از ارمنستان فراهم گردد.
این کارشناس مسائل قفقاز بیان کرد: همچنین دولت آذربایجان میتواند عبور و مرور و حتی خطوط انرژی را از طریق ایران انتقال دهد اما کماکان به دنبال بهانه‌گیری است و اهداف خطرناک ژئوپلیتیکی و ضد ایرانی را دنبال میکند. البته باکو صرفاً کارگزار چنین اقداماتی است و در پشت پرده آن کشورهایی همچون انگلیس، اسراییل، آمریکا و ناتو قرار دارند که درصددند تنشهای امنیتی و سیاسی در نقاط مختلف مرزی ایران از جمله در منطقه قفقاز ایجاد کنند. این کشورها میخواهند از طریق قفقاز به ایران فشار وارد کنند، بنابراین همین موضوع نشان میدهد تصور اینکه ایران میتواند با باکو بده و بستان اقتصادی داشته باشد و آنرا راضی نگه دارد برداشت صحیحی نیست. ریل‌گذاری سیاست خارجی کشورمان و ارتباط با همسایگان باید باید متناسب و مبتنی بر چنین واقعیتهایی باشد تا آنها هم بدانند ایران در مسیر حفاظت از منافع ملی خود بسیار قاطع و جدی است.
انتهای پیام/
نظر شما